Gerra Zibila Eibarren; handik ihesi

Transkripzioa

– Horra allegatuko gara, baina oraindik gerra daukagu pasatzeko.
– Bof...
– Hamalau urte zenituen gerra piztu zenean eta orduan dena –hori bai esan litekeela–, dan-dana, herri bat, oso-osorik, irauli zela. Hankaz gora gelditzen da Eibar.
– Bai.
– Eibar bezala herri asko, baiña hango bake eta istoria guzti horiek akabo.
– Bai. Esate baterako, gu soiñeko erropekin gelditu giñan. Ez etxe eta ez ezer. Gerran dena desegin zen. Nola frentia Eibarren gelditu zan zazpi hillabetez, urten biharra izan gendun eta gu juan giñan Bilbora izeba bategana. Eta izeba honek Arratian, Arantzazu herrian, zeukan etxe bat udara pasatzeko erabiltzen zuana. Eta esan zigun: “Zuek hemen bonbardeuak-eta hasi dira eta onena duzue juan zerera eta ematen dizuet etxea eta han egon”. Ta juan giñan Arratiara. Eta Arratian, ba, bueno, han arratiar egiten nuan hango mutikuekin. Bueno, ni han mobitzen nintzan batera eta bestera eta handik, ba, ez ziurki nun zanik, baiña bai handik, Durangoko bonbardeua egin zanian, ba, muino batera igo eta ikusten egon giñan abioiak eta gutxi gorabehera pentsatzen gendun Durangon ari zirela. Eta handik bi edo hiru egunera, Gernikakua. Eta hura izan zun izugarria. Zenbat hegazkin? Mendi gain batera igo eta iluntzen, ilundu zanian, iluntzen ya, esan gendun: “Etxera”. Jetsitzen hasi eta: “Nun ete da? Nun ete da?”. Eta zerua gorri ikusten gendun.
– Sutearena?
– Iritsi etxera eta irratitik entzun gendunian Gernika zala eta hildakuak eta ikaragarrizko tragedia, neri hori ez zat borratu iñoiz nere burutik!
– Ikusi ez, baina sentitu bai. Hurbil-hurbiletik.
– Eta gero, gaiñera, bonbardeuak asko hartu genduzen, bai bertan Bilbon, bai zerian, Arratian, berriro Bilbon. Gero handik juan giñen –beste izeba bat zeukagun gure moduan exiliauta– bere beste senide bategana juanda Zallara. Zallara juan giñen eta ahal gendun bezala –gela baten igual zortzi edo bedratzi lagunek egiten gendun lo– alkarri laguntzen genion. Ikaragarrizko laguntzak izaten ziren. Juan giñan beste izebagana eta haren etxian. Gero, ba, bueno, ba, aitak orduan eskatu zuan –Deustuan zeguan armeriako zera, eibartarrak egin zutena; eta okasiñua: deiak egin zituzten– Valenzian armeria montatzeko. Eta juan zen eta lortu zuan. Eta guk usterik... Bilbo erori zanian… Harek hori eskatu zuan eta guk pentsatu aitari jarraitzeko eskatu gendun salbokontuktua eta Santanderren lortu gendun, baiña han ez zan enbarkatzerik. Eta handik juan giñan, pentsaizu, Gijonera, Muselera. Eta Muselen enbarkatu giñen eta aitakin bat egiteko asmuan.

Egilea(k): Eukene Lamariano , Oier Narbaiza