"Ni gerrara boluntario inora ere ez!"

Transkripzioa

-Ba, republikie? Bai, ba, bai. Gure anai nausixe onduantxe auen, e, zerien, … republikien reboluziñue izen zan ba? Kataluñan!
-Bai.
-Soldau auen orduntxe. Soldau, bai. Ha soldau auen eta… Hak gero, gerrie urten auenien, ha etxien auen etorritte, treintaitresko kinttie zan-eta. Treintaiseisien, gerrie urten auenien, gauza bat esango deutsut: Ba, ni mutikue, ba, beratzi urte gerrie urten auenien, ba, baiñe gero hamar urte eukiko nittuen, eta, urazkenien, baserrixen, ba, hemengo abanzioi izen zan udebarri zerien, aprilien, ezta? Baiñe, aprillen aurretik, urazkenien, basoa, harutze basoa, ire ebaitten, eta, hor Barajongo bat, gure anaien-eta kinttue, eta ni anaiaz, ni mutikue, anaiaz basoa eta, Barajongue, Trojaola, bidetik gora, eta esan eutsen, anaiek esan eutsen, e:
-E, noa hoie, kinto? Trojaola, noa hoie?
-Hi, banaixuek. Ez hator?
-Noa? Harutze?
-Ba, hemen e, lehengo egunien iñ neixoan… deskuiru bat iñ neixoan eta, atzien jabitzek eta, deskuidetan baga harrapauko justiek eta…
-Hi, Jaxintto! Neu gerrara boluntarixo iñora be ez naixuek. Ni gerrie lehen nak ikusitte! -esan eutsen.
-Gerrie? Bai! -gero konturetu- Karo! Hi otubreko reboluziñuen zerien, Barzelonan!
-Bai! Gerrie lehen nak ikusitte. Neu gerrara, boluntarixo, iñora be ez! Deiketan doskunien juen in biher -esan eutsen.
-Hi, ba, ni e… banaixuek.
-Bai, bai. Niatik badauket, libre dauket e! Heuk gure doken lekure! Baiñe libre dauket, heuk ikusi!
-Eta hori Trajaolaoi, miliziano juen zan?
-E?
-Trojaola hori miliziano?
-Ez! Hori juen zan… hemen euzen, e, bestiok, reketiok hor azen, hemen, Gellan, Atxabalta aldea sartute lehendik edo, geratute. Eta esan eutsen:
-Hi, nun egoten dien badakik gero, horreik zerok?
-Horreik? Etxabea fan hai, Etxabe, hor egoten dittuk, egoten diela esaten juek. Nik neuk ez jakixat ezer, egoten diela esaten juek. Eta, ba, han goitik trapu zuri bat edo zer bat ataraik eta [zertuta] hartuko haue.
-Hoixe in biheko joat, bestela, [disfrontaute] edo ez jakixat, tiron bat edo botako justiek eta …
-Heuk Ikusi! Heuk ikusi! Heuk Ikusi! Kinttuek gaittuk -esan eutsen anaiek, neure anaiek- Kinttuek gaittuk, baiñe neu gerrara boluntarixo ez, e? Deittuko juskuk, derrigor juen biher juau gerrara, hori bajakixau. Zakuen gazak! Baiñe deiketan duskule, deiketan duskuen lekuen juengo gaittuk. -Anaiek hori esan eutsen, baiñe haek gerrie ikusitte eukelako. Gero ba, miliziano ibili zan. Hemen geratute auen eta, deittu eutsien eta, ba, miliziano. Ha ta beste anai bat be bai.
-Baiñe miliziano, Francokin ez.
-Ez! Francokin gero, baiñe…
-Klaro, klaro. Orduen, klaro, zure anaiek iñ eben soldauskie republikan.
-Bai, bai. Horreik, zera, han miliziano ibili zien, horreik. Eta horreik Bilbon, nire anaiek esaten joan Bilbon, zerien, pasau zien bestaldera ta, ba, bueno, gero ba, gero Trabajadorietan lanien.
-Egon zan, e?
-Bai.
-Klaro, zu mutikue ondion, bestela zeu be bai.
-E?
-Zu ondio mutikua ziñalako, bestela zeu be bai.
-Bai, bai. Beste anai bat neuken nik sei urte zaharraue eta ha justo-justuen librau zan. Sei urte zaharraue zan ha, cuarentaydoseko kinttie. Gerrie beste hiru hillebete tardetan badittu, hari be deittuko eutsien. Baiñe, ha kinttie ba ez zan…

Egilea(k): Julen Arriolabengoa Unzueta