Errepublika garaiko ideologiak eta gerrara bidea

Transkripzioa

- Ta garai hartan Altsasun zian, sozialistak edo monarkikok? Nazionalistaik eta ez zan [etzan] ordun?
- Naturalistak!?
- Nazionalistak.
- Oso gutxi. Ta oain´e bai, ta oain´e bai oso gutxi. Alsasun sozialistak eta hoi, republikano ta, [...] elizakoak, elizekuek danak.
- Eta diferentzia sumatzen zan? Betiko Altsasuko jendia igual, zala monarkikogua ta kanpotik etorritako langille ferrobiariok sozialistagok?
- Bai, hoi dana jode. Bai, gio, Franco [...] garbitasun ederra eman dizkan.
- Hoi, hoi galdetu behar nizun. Errepublika garaitik gerra hasi zanea, denboa gutxi pasa zan, ezta?
- Bost urte, bost urte. Holako bai, “el tre… el dieciocho. El trece, el trenta y uno. La República, el trenta y uno, la República. Y el treinta y seis fue la, ya la…”
- Bazenekiten ya, entzuten zenduen gerra hasiko zala, o ematen zula…?
- Bai, “ya, ya había movimientos, mataron a Calvo Sotelo, que era ministro de este y eso, Calvo Sotelo, mataron a aquel porque, a aquel le mataron, a ese le mataron, a Calvo Sotelo le mataron porque había matau, un jefe de policía, en Madrid. Que era de la República. ¡Jode! Ya estaba, ya estaba revuelto todo ya…”
- Eta, ordun, ez zenduen sorpresaik izan, zure urtebetetze egunian, jakin zenduenian, gerra hasi zala?
- Ordun, gerra [...]
- Hamabost urte hik, hik hamabost urte!
- Hamabost urte justo! Hamabost urte ordun! Ta belarra biltzen izeba, Luzia, ta Martzelina, lenbusu, ni baiño urtebete gazteo, belarra biltzen. Ordun jakin zen [jakintzen] ta, bastante larri zan ordun gauza. Hor Alsasun tren ondon, ya etorri zian autobusak, hi Estellati! Lehenbiziko falangista han ikusi zian, ezautu. [...] Ya biltzen, ya, alde, berriz´e alde eiteko “ya ha fracasau esto. Y fue”, ordun, Franco, ya berriz´e buelta eman dizkan ta berriz´e gelditu dizkan [gelditueska]. Ya hasi zen ya tirokak, Otzartek eta hoi… Etxegarate ta Beasain aldeaa, han Alsasuti igual bost egun, alde in zan. Jode bestela garbitu ingo dana ta!
- Aurreneko falangistak! Ordun.
- Ordun! Falangistak? Nik han ikusi, han ezautu nik!
- Guk´e bai!
- Bai? Nik ez dakit, ni falangista? Hoi bai. Primo Rivera, ordun, beste, haren, zaharraan seme, “Marqués de Estella. ¡Jode! Aquel se, aquel, le mataron aquel, Primo de Rivera aquel.”

Egilea(k): Joxemi