San frantziskuak, urdinak, bost kantoiak, urtebeteak... sagar gozoak

Transkripzioa

- Ta "sagarrak honenbestian". Karo, altzokadia ipintten eban. Ibiltzen zan lez sakutxuak edo ipiñitta bertan halako baten. Niri gehidxen sagarra gustaten jaten, gazak, "Sanfrantziskuak". Halakorik ez dao on, e? No existen, hamendik behiñik behin. Urtiitan be ez. Gazak zirian, baiña jaten zaozela erropara-edo, beren gotik-edo, olvídate, ha mantxi betiko, ez jakon kentzen.
- A, bai?
- Lejatan ezin zendun sartun erroparik, koloraurik, erraidxa eon zala edo loria eon zala-edo, erropia ezin sartun, koloriñetakua lejatan, ta mantxiaaz beti. “Mantxia ein dozu?”, “Bai, sagarrak ein nau”. Ta handik egun bidxera edo, kanbidxa, iual, erropia ta “[...]”, “eske zoridxoneko sagarrak, Sanfrantziskuak, gehidxen gustaten jat eta hantxe beti mantxia”. [...]. Ta bestiak, "urdiñak”, garratzak. Gorridxak zirin, baiña “sagar urdiñak” esaten eutsen. Ez dakitt ba zer [sasoikkuk zin]. Halakorik ez dao on be. Ta gero “boskantoiak”-eta bai, horrek garratzak, Gabonetakuak eta, “boskantoik” eta “urtebetik” eta horrek garratzak, bai, horrek laban erreta. Etxitan eitten zan, baiña asko eruten genduan, gu Bergara kalia baiño harutzo, Txirristen onduan daon kantoian, han euan labia, oseake, artuk-eta eitten ebezen. Ta libre ixten eben jentiari, kazularan, baiña markia erun bihar norberak, kazularak erreteko laban [...]. Lekitto erdidxak bai eruten ebazan sagarrak edo madaridxak edo [...] sagarrak haraxen. Ta, karo, igual indiarren hori, ganeko azala, ta askko, iual, indiarrena ipiñi, ta gero kazularia igarri bihar norberak. Ta niri egun baten ein eusten, txikiña itxi ta handidxa eruan. “Ene! –esan neutsan eurari– hau kazularia ez da niria”. “Ez dozu ekarri inddiarraaz, horrek?” diño berak andriak. “Bai, baiña niria haunako handidxa ixan da, hau txikiña ez da ixan niria”, “Auntxe be haretxek lotsabagiak eiñ dau”. Andriak ezautu eban. Ez zan ixan estreiñia. Ta “ixan da [...]”. Bai, ixena esan eustanian, urten neban: “Emete, Emete, Emete! itxon pixkaten!”, “Zer pasaten jatzu, maittia?” diño harek. “Neure kazularia da hori, zuria han dao. Itxi [...], hori neuri da”, “Zuria? Holakoxerik be!” diño. “Bai, neuri da hau. Kazolaria ezautu...", "Kazuelaria ezautu dozu ala?”, “Bai, ta markia be bai, popan be markia dauko ta”, guzurra zan. Ez eban nahi emon, ta neuk be... Harek, han, panaderiko, labako andria han euan beira kantoian, ia emoten banau, ez banau. Ta erun neban ta han igo eban.

Egilea(k): Sebastian Losada Alvarez (Lekeitioko institutua)