Baporeetako ikatza; fogoneroaren lana

Transkripzioa

-Baporetan bezela, baporiak ere ikatza asko jango zun, ezta?
-Bu, Bai! Ikatzak asko. Astero-astero horko, bada kai xahar bat hor. Kai zaharreko […], hor arrimatzen zien zien barkuak, baforiak, eta etortzen zien kamionak, zerakin, ikatzakin. Ikatzak ordun izena zun [brigeta]. Etortzen zen hola kuadrua ikatza. Kuadrun, piezak. Eta, jo, jarri hiru-lau lagun ta “Aiba!”, “aiba!”, hola, zu, nik zuri, ta zuk bestiri, ta bestiak bestiri, barkoaiño, ulertzen?
-Katia inda?
-Bai, Katia inda. Ta joaten zien barkoaiño, kaldera, ta, ba, barkuan bere deposituan, bete arte ikatzakin, ta bueno, “handixkua, a, bueno, ondo ziok”. Geo beste barkuak, denak arrima, hola, ta ikatza harekin gero juaten zien fogoneruak, patroiak deittu baiñon igual ordo bete lehenotikan, ein bihar zun faforian, lehemixi martxan, kaldera piztu, presiyua in, gero etortzen zienian patroia bere kuadrillakin itsasoa joateko, orduko behar zun presioa iña; ya kaldera berotua. Ta bere presiyoa iña, zertikan bihar zun ordo bete. Ta hura, ta fogoneroa joten bazen patroia ematen itsasora, ta maiñelak ematian, haik danak ezin zuten deus’e in, han […] motorra berotu arte…
-Ordu bete bai, e?
-Ordu bete, bai, presiyua itten. Ikatzak su hartu ta gero, su hartu ta gero hangua dena berotu orduko ta igual izango zian han igual milla litro ur, kalderan barrenan, ta hura dena han bero, hura, ur harek irakindu ein behar du, presiyua itteko, ta hura dena berotu arte, horreatikan han zian fogoneruak, “Bueno, bihar bostetan” esaten zion patroiari, bueno, “bihar ze ordutan dugu martxa?” ta bueno, “bihar bostetan”, ta hura itten zen labetan jeki, patroia, ta bazun bote txar bat, bera bakarrik juateko barkora, faten zen ta bere baforian, bere sua pixtu baforiari ta presiyua in ta…
-Fogonerua zure atta?
-Bai.
-Ta fogonerua ze izaten zen, bakarra?
-Bai.
-Edo txandaka…
-Ez, ez. Barko bakotxian bat. Ta makinistak izaten zien orduan, bazian makinistak, biño makinistak zian barkuko nagusiyak. Barkuko, osea, etxeko andrian, igual, atta ta ama nagusiyak, zera, armadoriak, baiño semiak patroiak eta makinistak-eta, ta fogonerua fogonero beti.
-Fogonerua lan okerragua.
-Lan okerragua.
-Ez? Zikiñagua ta…
-Bai, zikiñagua. Ta etortzian, makinistak lagunak ematian, itsasora, goxo-goxo ontziya, ta “ze, presiyua in duk?” ta “Bai, baforia listo. Baforia prest ziok”. “Aber”, probatu ta “bueno, dena ondo ziok”. Patriak’e: “listo ziok, listo.” Brum. Itsasora.

Egilea(k): Aitor Errazkin