Gerra hasierako oroitzapenak

Transkripzioa

-Gerra denborako gauzak-eta asko dauket goguen.
-Bai?
-Asko! Ze ni gerrie hasi zanien…
-Zuk gerra denboran ze…
-“Treintaiseisien” hasi zan gerrie, ezta? Ta nik orduen, gerrie hasi zan egunien, “dieciocho de julio”, kunpliru nittuen zazpi urte. Ta hareaz egunaz be ondo gogoratzen naiz.
-Bai, e?
-Haxe egunaz be bai. Ze, orduen, ba, klaro, orduen arratsaldien-eta errosaixotan juen biher zan /bizan/ ta, badakitzu, joe, hori zan, sagraue zan. Eta, oin mezeta be ez ga jueten askotan, baiñe, orduen, mezeta, erresaixotaa, eta danea. Bueno, ba, orduen be errezaixota juenda, eta, plazuelan, oin esan doten plazuelan, hantxe, autobus paradako, hantxe, zubi gaiñien, han gengozen mutiko, mutiko batzuk han gengozen, eta entzun zan ikeragarrizko bonbazue, ezta? entzun zan. Eta “Aiba! Zer pasau dok, zer pasau dok” danok. Eta zan, hori beheko zubixori, hori Añebarriko zubixori, jarri eutsien zera eta hori bolau edo zertu.
-A, bai, e?
-Bai. Eta Gasteiztik etorri ziela militarrak esaten auien, Gasteizko militarrak ifiñi auiela, ifiñi eutsiela zera eta zubixori… Zementozkue zan, e? Ikeragarrizko, zementozko ikeragarrizko zubitzarra zan-ta, jota aidien jaso auien, bai. Ta akordetan naz, etxea, sustaute ni etxea. Etxea etorri nintzen ta, etxien amak e: “Aitte juen dok, aitte juen dok”. “Noa juen da ba?”, ta, “Martzeliño ta bixek juen dittuk”. “Noa juen die ba?”, ta, “Ba, ikusten. Hori, Añebarriko zubixe bota ete dauien edo ikusten juen dittuk”. Ta, efetibamente, hartara juen zien. Ta ez zien juen kamiñotik, ezpada eze juen zien hor mendittik juen zien ikusten, kamiñuen baten batekin ez enkontretako edo. Ta horreaz akordetan naz. Ta, bueno, gero handik … Gero ha zubixe egon zan, e, iñ auien zerakin, egurrezko bigakin iñ auien zubi barrixe, iñ auien. Bertatik barik, aldemenetik iñ auien ze, gero bertan zubixe zelan iñ bi zan barrixe lehengo lekutik, ba, iñ auien aldemenetik, iñ auien, egurrezko zubi bat iñ auien. Ta bigak eruen zittuen gure basotik eta eruen zittuen, ba, horreik e, biga haundixek, ba oso, holakotxe bigatzarrak eta, eruen zittuen eta, akordetan naz, gero, bigak ba ez dakit gero ze, baiñe bat, biga bat gure aittek zertu auen, eskuratu iñ auen eta, hemen ha, hori zan e, bigok hemen euzen nunbaitten baztertute, eta, etxie reformau zanien, teillatue, teillatue ifiñi biga barrixek jarri biher zien, ta hartaiko bat…
-A, bai. Han dau?
-Kamaran hor dau, ifinitte dau. Baiñe, zer pasau zan? Eta aittek hola esaten ta egi arrazoie izengo da ze, bigie egon bada, edo, urtebete, bixen edo hiruen egon bada, e, zer baten, este, postura baten, ezin leike kanbixau, ze nerbixuek-eta alde batera eukitten dittu. Ta zer iñ auen hemen? bestaldera erea ifiñi, hemengo arotzok, ta zer pasau zan? Ba, holan, horman bazterritik, holako metro t’erdire edo, bringie in jakon. Eta aittek: “Ene! Bajakixat zerena dan, bajakixat zerena dan, eta, bixon arte, nik, ba, zenbat urte, aittei lagunketan ibili nintzen… Ba, han dau, puntel bateaz bringie dauen lekuen, hantxe…
-Orduen badakitzu zein dan bigie eta dana.
-Bai, badakit zein dan.

Egilea(k): Julen Arriolabengoa Unzueta