Gerra garaiko eta gerra osteko bizimodua

Transkripzioa

- Gerra denborako garaia aipatu dezu, ba: nola izan zan, ba, Zarautzen, Zarauzko bizimoua, eta partikularki zuen bizitza? Ze iten zenuen denbora hartan?
- Ezer gabe geatu giñanan, eta gizona gaixo ondorenian hunan, eta ordun gerra hasteko denboran bertantxe, hastia zitxaztenan lanian, milla pezta bota behar izan zitxanan, hori ingo bage... zeatu... esto... lengo soziyo, nausiya ekarriko bazuen egurra lana lanian hasteko. Eta sartu giñanan batzuek, zea, koperatiba bezela, eta milla pezta bota bihar izan niñanan. Ta gerora, ba, esan detena, harrezkeo gauza asko pasatu ditun. Klaro, geo... eraman zian komandantzira’re, ta geo egur billa’re jun bihar izaten giñanan zeara, mendira o, ta ahal dan bezela bizi giñanan, gaxki. Ta razionamentua’re... hutsa, ezer ez, razionamentuik ez giñanan, ze ematen zuen: egiya esan, askotan aza sustarrak, eta txiki-txiki inda jaten, ta holako gauzak. Eta gero, ze pasa zan?... Ez naz gogoatzen. Ba, gizona’re bai kartzelan eon hunan, ba, esan detena, hiru hillabeteko. Komandantziya zeon han Narrosen, eta hortikan Mixiikordiya eraman zuen, eta handikan, ba, hiru hillabete pasa, ta don Ebariston bitartez, zeoze harek zeatu, nola mixeriyan gauden familiya, eta atea ziela. Eta jaungoikuai eskerrak gerora lanea hasi zala, eta gauza handik ez gendula izan, ez “puntos ni comas” gaiñea, ez gendula ordun izan, eta mixeriyan biz... pranko pasa nula zea hoyetan. Ta nik bezela, beste askoek pasako zuela. Eta nola ez zan jun aurrea, ez dakitela gaiñea; pardela pronto jarri, ta danak in zitxiala, zeatikan jende guztiya, bere laun guztiyak bazijuaztela, ta ze in bihar zun harek, ez zun ezertxo’re egin harek. Txipiroita juten zan, txa... txalupa txiki bat bazekan, ta “aunque sea” itxian jateko baik’e zeozer; arroz pilla batekin jan iten gendun hura sikiera. Holaxe ibiltzen gi... holako bizitza izan gendun, tristia. Ta pasa zian, pasa zan hura’re, ta pasa han, pasa zian hemen’e. Zeak eta gu, bildurrak aidian ze pasako, baiña itxetikan iya erten gabe eon giñala, ta holaxe.

Egilea(k): Ines Etxabe