Idiak, behiak eta zezenak: bakoitzaren funtzioa

Transkripzioa

-Beste animaliyak zertako ibiltzen zenituzten? Esan dezu zenezkatela idiyak. Idiak zertako ibiltzen zenituzten?
Joxe: -Laneako. Lurrai buelta emateko-ta.
-Baita ere. Goldian ibiltzeko, sorua jiratzeko eta txarrantxa ibiltzeko eta daneako; idik daneako.
-Zer zan txarrantxa?
-Katxarro bat, lurra moldatzen zun katxarro bat.
-Oaingo traktoriek bezela?
-Traktorian hortzak badazkan bezela... idiyak muitu bihar.
-Harek lurra... Idik tira bihar ziyen ta zea hua ibiltzen zan lurrian, lurra moitzen, lurra moitzen ibiltzen zan, bai.
-Eta behiak zenezkatenak?
-Behiyak beti etxian. Eta gero esnia, haik esnetako.
-Baiña haiek eukitzen al zuten... gelditzen al zian... Umeikan eukitzen al zuten?
-Bai, bai.
-Nola egiten zenuten horretako? Nunbaitea eramaten zenuten, zezenen batengana edo?
-Bai, bai, bai. Bizkarren'e bazan zezena. Artxuitan bestia.
Joxe: -Bai, arrazoi dezu, Artxuitan, gooatzen naiz.
-Zezenak eoten zien. Behia susa zeonian antzematen ziyen baserritarrak eta eramaten zuen ba...
Joxe: -Estaltzea.
-Bai ba.
-Eta ba al zeon behiren bat antzua zana, ezin zuna umeik euki edo?
-Behiya antzua? Behiya ba geo antzutu iten zittuen, utzi iten zuen. Zahartzera zijuanian behiya utzi iten zuen.
Joxe: -Gero ya umeik ez zun iten [...].
-Gero hiltzen zuen. Kofradia nola esaten da? Nola esaten zayo horri?
-Antzuba zeatzeko ya bihar zittun hamabi bat urte eo; ta ya ez zun ume gehiyo iten. Hamabi urtekin ya azkenengo umia. Ta ba emen zien hamahirukuak'e.
-Geo askotan iten zituen gizendu eta mate(de)ria eaman eta.
Joxe: -Eo saldu harakiñai eo kopradin bertan eo.
-"En la kopradia", baserritarren arteko zeian, eta. Beste batzutan akatu're bai eo. Eta geo hua partitzen zuen eta geo zeziña, zeziña iten zan. Haragiya zintzilika jarri eta sekatu iten zan. Zeziña.
-Aitzea ez dezu "cecina"? Bai, "cecina", hortik dator: guk zeziña esaten geniyon, baiño "cecina" da.
[...]. Geo jarri zintzilika, sekatu eta geo jaso. Eta geo hari puxkak kendu ta tipulakin ta askotan eltzia're gozo-gozo jarri, egosi in bihar, ta geo...

Egilea(k): Juan Martin Elexpuru (Badihardugu Euskara Elkartea)