"Evacuar" hitzaren esanahia ezin ulertu

Transkripzioa

-Nora fan ziñain? Bizkargin ibilli ziñain?
A-Ez Gernikara fan…horixe! Bizkargin neu ibilli nintzan aurrenengo, ez da esatiarren baiña azkenengo erretiradia esango dotsut nola zan, pasau geben errekia, Gernikara pasau barik, Amorebieta aldera dauen errekia pasau eta bestekaldera, eta honako ametrailladorakin, honako senzillu zer batzuk eukein, italianuak edo ez dakit zer ziran, tiraketan ametrailladoriakin, eta guk hartu geben bide zer bat, eta bide zeretik eta ba alto ingo osten, eta hala igo geben gero Bizkargira eta Bizkargira fan giñan handiko puntara, Bilbo aldeko puntara eta Bilbo aldeko puntatik, eurak iegozen han, eta gero honutz etorri bihar izan giñan, hemendikaldeko puntara, frentera, eta Calles, hau Oñatiko hau, Callesek: “hi Alejo! Bertan geratu biharko xuagu!”, “Bertan geratu?”, “Rekoño, horixe dok ederra!”. Eta bertaraiño aillegau ziranian, erretiradia emun euen eta fuera, eta Calles han geratu zan.
-Bertan?
A- Bai. Gero, Goittik behera eurak tiroka eta nik pasau dudan raturik txarrena zuan eurak tiroka eta behian iñora fan ezin, estamangutik jodiuta konpletamente eta ezindda beheko zerakin. Eta handik gero behera zertu giñan, erretirau giñan.
-Zu be han inguruan ziñan?
G-Han Bizkargin guk in geben erretiradia...
A-Fatala!
G-Kaiñonazua eta... !!
A-Albo bittatik.
G-Jo ta ke kaiñonazuak, hementxe garbittu bihar xuagu!
-Jente asko hil zan Bizkargin be, ezta? Alde bixetatik.
G-Bai.
A-Calles han geratu zuan orduan, eta itxuria ez otsain, ez euen garbittu, ha be erretirauko zuan.
-Zein zan zuen jefia orduan? Batailloiko buru eta zeiñek itten eben?
G-Ba orduan, ez zuan Xegundo Martinez?
-Xegundo Martinez izango zan? Baiña zer gradu eukitten eben?
A-Tenientia.
G-Eta kapitana egittia gura geben guk. Danak, e?
A-Balientia zan mutilla, mutilla sanua eta… Martinez, bihar dan modukua.
G-Guri Akostan badakik zer pasau xakun?
A-Nun?
-Akostan, Araban, Nafarrete onduan.
G-Bai, Akostan gazaken gu, eta etorri xakok partia zeari, kapitanari, Aldabe edo nola zuan ha, bergarakuori?
A-Etxain, etxain. Ez… (…)
G-Bueno, etorri xakuan partia kapitanari eta koiño, ifintten xuan ba “que hay que evacuar”, eta ez jakixan zer zan “evacuar”, “evacuar” “que hay que evacuar”, erretiradia.
-Erderaz jakin ez.
G- Eta bagiñaukan guk bat erdelduna, ez jakixat, ez nauk akordaitten oin haren izena, zaharra gaiñera, e? Zaharretakua. Eta, “oye, si ese dize que hay que evacuar y ¿que quiere dezir eso?”, “Pues que tenemos que marchar de aquí”, “bueno pues, ¡hala, vamos!”. Eta halaxe fan gintzuan. Bestela hantxe gu!

Egilea(k): Kepa Elortza