Jose Andres Azpiri Malaxetxebarria

1911. urtean jaio zen Plazakolako Torretxun eta bizimodua ere bertan egin du. Etxea Xemeinen egon arren, elizaz Berriatua da. Aita bertakoa zuen eta ama Elizburukoa. Aitak etxe ondoan zegoen zentralean egiten zuen behar, "Salto Rios Ondarroa" izenekoan; hori dela-eta, 30. hamarkadatik ezagutu ditu argia eta telefonoa etxean bertan. 101 urte betetzear izan arren, oso gogotsu kontatu zizkigun bere garaiko eta baita aurreko kontuak ere, auzoan bizkondea zegoen garaikoak eta bere jaiotetxea abade-etxea izan zenekoa, esate baterako. Sei urte zituela ama hil zitzaien eta aitagaz eta amamagaz hazi ziren. 10 urte zituela zabaldu zen Aspiltzako eskolan  eta bertara joan zen 15 urtera arte. 1932ko kintoa da eta soldadutza ostean, ezkondu eta semea baten aita zela, Itxasalde batailoiko Boga-boga konpainiarekin frontera boluntario joan zen. 1936ko urrian joan eta 1937an bere burua Bilboko Carlton hotelean entregatu eta preso hartu zuten. Bilbon, Logroñon, Asturiasen, Torrelavegan... egon zen langile-batailoietan barbero lanak egiten zituen bitartean, zubiak zein abiazio-zelaiak konpontzen 1939. urteko ekainean askatu zuten arte. Gazterik alargundu zen, baina berriro ezkondu zen aurretik etxean izan zuen neskameagaz. Beti aritu izan zen baserriko beharretan, kanpoan lan gutxi egin baitzuen. Ahaztuen Oroimena taldekoek ere egin zioten elkarrizketa, gerrako bizipenak jasotzeko (ikusi euren webgunean).