Ikazkintzaren inguruko azalpenak I

Transkripzioa

- Lote batzuk eman tze-, ematen zute? yendeindako; lotea emen: bortz edo sei bago, bakotxendako, ta gero, ura? pues... egur, egurtu bear tze. Erabakitzen tzute metro at luzeko... trunkuak? gero arraildu?, ta gero iten tzute, plaza deitzen zuten ola... biribil bat, t’arren inguran? zartzen tzituzte, arrail...-duko, arrailduik... zituzten trunkuak? ‘la pila’, ongi. Gero, adarretaik? alaxeko... latasan (?) oeteik? –ala xeio–, oe, aek... azkeneko; ta... plazain erdian apalatzen tzute, olaxeko... kuadro at? lau...
estrongoekin? ta gero an, ola (...), tubo at izan baze bezala! ta... arren inguruan? paratzen tzute ola... (eskuz aditzera emanez) o egurrak, denak, dena...
- Inklinaturik?
- Kono at, kono at... kono at; ta... gero, muturretik...
- Ta gero, muturretik...
- Muturretik? bueno, gero... konoa in... in ondoan? iratzez? ematen tzekote olaxeko kapa, ta gero... lurraikin? lurra ta... uraikin? iten tzute loia bezalako loi idor... bai, idorra, franko idorra? ta... ‘extal-pala’ deitzen zuten pala... zurezko pala? berek iten zituzte, te botatzen zute lurra, kono ortara? ta gero, ola: gibeleko aldeko palaikin?...
- Nibeldu...
- Bai, ola axel-, intxatuik au bezala uzten zituzte. Ta, ura? inguru guzita akabatu bier zutelaik? su at... aundie iten zute, ta... brasa guzia artu, an... pala zerbaitean edo, bezko zar... zenbaitean o ala? ta, bota andik, zilo artaik barnea; ta... gero ya... su puxka at botatzen zutelaik? olaxeko... zoia deitzen tzen... lur puxka at, bere... bere... belarraekin ta guzia? altzurraikin atratzen zute? ta, zilo ura tapatu biar zute. Ta zilo ura tapatzeikin? ya kea, normatik, nondipait... atra bear tzue, ta ogeitalau ordu, ordu edo ola izaten, eoten... tze, sub ura... an, prensatuik, ta... orduän? denbora ori pastu? ta... egur biribil batei, mutur fin-fin bat iten tzekote? ta... inguru guzitik, konoin puntan? ola(t)xeko zilo atzuk, zilo atzuk, denetik iten tzute? ta, asten tze... kea botatzen!... ke... zuri bat, baaaa! sua... anitz! E... gogaitzen aal, on-, beitti artan ta ezinik ke atra gero, ala-ala egoten tze ta, gero? pues, egun bat edo bi, egunez, egoten ze ala ke... zuri öra botatzen? ta, asten tzelaik... ke bat, ola, axul-axula... atratzen? ya, ikatza, andik... ya, andik, zilo aetaik, ta zilo aetaik... goiti? ikaztui-, ikaztuik geld- eo zeo? lur ura. Gero, andi? o ura... zilo aek tapatu zituzte, palaikin yoz? ta... beitiagotik, bertze zilo atzuk, ta andik arrek asten tzue ke zuri bat, ta... eun batez edo biez edo... iruez, egoten tze ola, ta asten tzelaik, ola... eke xul, axul ura... atratzen? ya, ura ere... egosiik zego, ikatza inik... zeo. Yoten tzutel-... or, inguruan... guzitik ziloak tapatzeko? ta gero, beitiagotik? berriz ziloak; zenbatenas ta beitiago? ta egun, orduan ta... egun yago egon bear tze? egur... bolumin andiagokoa agartzen tze, ya, azkenera ta, ellegatu artio. Ta, azkenean? pues, beitiko... lurrain ondoan iten (...) egoten tze? obenean, aste bat edo yao? ta, berak ikusten pitz azkenak, kusten zela ya egosiik zeola? pues... dena! o mazo batekin, zurezko maz batekin, yotzen tzue denetik? an, tiruek eta, deus garbitzen tze? ta ya, asten tze, itzaltzen... lurrez beteriko, lurrez tapatuik gel-, gelditzen baitze? asten tze itzaltzen? ta gero, lemixiko egunean edo bigarren egunean edo... (Emazteari:) Ba-bai, echa, echa un poco más; vamos a terminar esto. Ta... oro gan? asten txire an, egun bat pastu ondo-ondoan ola... tapatuik? pues... gantxo bateki, burdinezko gantxo aundi batean? sartzen zute un... makil luze bat? ta ola pixkat, urrundik, asten tzire arrekin, ola, inguru... inguru guzitik, ikatza atratzen; ta... ikatza atratzeikin? uzten zute... zirkunferenzia guztian? bai? ya, su pixka zenbait atratzen tzuen eo... eh! ezpaze ala ere suik? ura... artu? arrastelu batekin, esportak lle-, o bete? ta gero zaku! zakuetara! Ta gero? berriz, bertze... egunean? ya... argitu ondoko yoaten zirela-ta? ta, gantxo arrekin, hala! ikatza atra, ge-, gero ta geago, gero ta geiao, gero ta geao... hala! bozpasei egunez? atratzen zute ikaz guzia, obrenean... bah! eztakit ze in duun! irueun edo barreun zaku ikatz... bai, ta eman, zakoak? filaetan, zortzi zaku... zartzen tzituzte... filan? zortzi zaku zire bi karga, bastanak tortzen tzire, mandoeki.
- Bastana, e?
- Basta, basta...
- Ah, bastean, basta, basta gainean...
- Basta gañean, bai; ba... ikaz-, ikazkinak? artistak izan bear tzute, e? ba otrexki deskuidu balin bazute? igual erretzen zitzae... je! ango... itzalki guziak, je! da oai, kontu aunitzeki, kontu aunitzeki ibili bear zute. Ahora, bizi... bizi, bizi... gogorra ze ura, e?
- Bai, e?
- Bai, bai; ikaztogia sutan zeolaik? gabas, eon bear tzute an; ta, gero... ya, biramonean, argitzen zuelaik? eo aixkide zenbait, an bertze... egurr iten ai zen norbait edo... eramaten zaiote? pues... yatekoak: urdaea, obia, ardoa... Ta etsola xarra zegola, aniz pollitak zire!... an tzituzte? eski- o... atarian, beriän? su pixkat... iten tzute, ta... ona, kabaña pixkat gibeleko aldean? lo iteko bidea bazute... illa xea paratu, paratiko zute? ta, ongi axki, ongi axki...
- Bai, e?
- Bai, bai.

Egilea(k): Koldo Artola Kortajarena