Urarekin nahasitako behi-esnea

Transkripzioa

-Eta geo juten giñan ba goizian esniakin, aberia astua're eukitzen gendun baiña aberia're bai, eta esniakin juten giñan Antigua. Eta ba Antiguan paseo de Herizen ibiltzen giñan, esne partitzen.
-Etxez etxe?
-E? Etxez etxe. Etxez etxe ibiltzen giñan.
-Ta zer zeneuzkaten bezeruak [...] o?
-Bai, bai bai bai. Guk genezkan ba esne hartzailliak esaten dan bezela. Danai itxea eamaten giñun esnia, eta geo berdura ba beak esaten ziun bueno batek porrua, bestiak azelga, bestiak azenaiyuak, o tomatian garaiyian garaiyian garaiko gauza. Dana prepatzen gendun eta danai esniakin etxea eamaten giñun, berdura dana.
-Eta nola eramaten zenuten?
-Aberiakin.
-Baiña marmitetan o?
-Marmitan eskun ta bestian berdura ta, hola. Dana eskuz lana iten zan.
-Ze materialetakuak zian marmitak?
-Marmitak? Ba ez dakit ba nik ze material izango zian e.
-Zer zian, buztiña o metala o?
-Ez ez, metala izango zian hoixe, bai metala, metala izango zan, bai. Batzuk hobexuak bestiak txartxuak baiño, metala.
-Haiek zer zian, zuen marmitak haiei uzten zenizkienak o zuek eramanda?
-Ez, ez, guk etxekuak giñun danak.
-Bai, eta haiei nola ematen zeniyen?
-Haiei ba neurriyakin. Bat zan litrokua eta bestia zan litro erdikua. Eta litro erdikua, gehiyenian guk litro erdikua ibiltzen gendun. Eta esne asko ibilli bihar zunak ba litrokua're ibiltzen zun. Eta bai ba. Segun. Geo beraneantiak etortzen zianian udaran, ba iten zuen ez dakit Joxebakin baiño, han villak zian, hoita lau villa. Hoita lau villa.
-Zer zian, villak?
-Villak hogeita lau.
-Nunguak zian?
-Paseo de Herizen goora junda. Han hogeita lau villa zian. Eta iten zuen askok ba udaran beraneantiak etortzen zian, ta beak jeisten zian behera, bodega, bueno bodegan prepatua zauken sukalde ta dana, ta goiyen ba kanpoko jendia sartzen zan, jartzen zan bizitzen, udaran. Hairi esne ona eamaten giñun, bestiai ura dana botatzen ziyen e.
-A bai?
-Bueno! Ez al da egiya hoi? Danai ura botatzen zuen dana! Eta geo batematek deitzen zun Antiguoa, deitzen zun: "Hara! Baijuala kimikua Antigua! Hor dezue e!". Donostiko...
-Kimikua?
-Kimikua esnia analizatzea. Eta han ibiltzen giñan korrika batea gorde ta bestia gorde ta al zuna baiña harrapatzen zitun beti, harrapatzen giñun.
-Ze gorde baiña, ze gorde?
-Gorde marmitak! Ura botata eoten zian-ta! Harrapatzen giñun ta eamaten ziguen zeara, Antiguoko plazaa. Elizan onduan plaza? Ta harea eamaten giñun. Ta han txarra baldin bazeon ba beonen aurrian e, bota iten zituen, bota. O bestela zien hor ez dakit honek ezautuko zitun, paseo de Herizen itxun kolejiyua bazan, itxun kolejiyua zan zean, kuartelan parian, bestaldetikan. Bai itxun kolejiyo, kolejiyo haundiya zan hua gaiñea. Eaman, mojak juten zian berrogei litroko marmitakin. Eta guk gure parrokiyan partitzeko esnia txarra eta mojentzako ona. Ta haik eamaten zituen marmita bete ta, haik jango zituen ordun arroz con leche o txokolatia ta nik ez zakiñat zer jaten zituen, haik eamaten zuen, esnia! Eta bueno, hola ibiltzen giñan.
-Baiña, esne harekin, ura zeukan esne harekin, bazeon itia arroz con lechiak-eta o ze?
-Ingo ez zendun ba! Zenbat ur izango zun ba? Botako giñun bai, botako giñun baiño ez esajeratun behintzat.
-Ta gustuan sumatzen al zan?
-Nik ez dakit, guk etxian esnia eaten gendun e, klaro, esnia ona eaten gendun etxian! Baiño ohittura danekua zan hoi e. Hoi jenerala zan, jenerala zan. Geo juten zan lechero bat Agiñetikan, goiko etxekua, Martzelino, eta harek eamaten zitun berrogei litroko marmitak, hari ezautu nixkon nik aurreneko. Juten zan zeara, aber esaten deten, zer da ba... Rich pasteleiya, ba Rich pasteleiyan bestaldetikan gelditzen zan, klaro, geo hartzen zixkan hari ez dakit zenbat esne, Muttein andria, ahizpa, arrebak, hua Antiguokua zan. Muttin, hua Antiguokua da. Eta haren arrebak hartzen zixkan, harek'e parrokiya klaro esnia partitzen ibiltzen zan hua're, ta geo basarritarrak falta balin bagenun ba harena juten giñan. Ez [...] etxetik eamandakua.
-Gizonezkoa: Honen zean, zearako este, bee klientelai zeatu, eosi in bihar.
-Eosi in bihar gendun esnia.
-Ta halare irabazten ateatzen ziñaten?
-Bueno ez dakit irabazten zan o ez zan, "no sé". Ordun iten zan basarritarrak iten zun dana beria balu bezela, oain ez dona. Esan nahi nuke berdurakin, esniakin, oain ez daude holako gauzak.

Egilea(k): Maddi Gallastegi