Etxeak suntsituta bonbardaketan

Transkripzioa

-Bueno, aurreti, hobeto esateko, harek, lehen ez dot zertu, harek, zera, Gipuzkoa aldeko [jentie] egon zanien, ba hemen gurien egon zien eta han be bai, eta hor aittejaune, alaba, aitte-alaba bigaz edo bizi zan, eta esan eutsien: “Aittejaune, bixer edo etzi bonbardio edo holako zer bat izengo balitze, jun horra ittua bazterrea!” Lehen auen hemen ohitturie, ba, sardiekin satsa etxe barruen itten zan pillue. Gipuzkoa aldien-eta hori ohitturioi…
-Nik ezautu dot.
-Neuk be bai hori. Eta esan eutsen: “Zu horra ittua bazterrea juen, sats morduen atzekaldea; etxie dana jausten bada, hortxe geldittuko zara bizirik eta”. Exactamente. Etorri zan banbardiue, eta hortxe etxien aurrekaldien, honen etxetik, ba, zenbat esango dutsut, berrogeta hamar metrora, haren aurrekaldien sartu eban bonbie. Eta etxe gehixenak hemen, ba, oin aldatute dau hori be, eta zera, ha bestie, aldameneko etxie, bota ebanen erdi zerien geldittu zana zan gurie, oin semiek dauko arreglaute. Zera, gaillur bateaz, zer bi, etxe bi, ba, teillatu zeraaz, gaillur bateaz. Bai. Orduen hemetikaldekue jo-ta altxau in eban, eta bestie geldittu zan, ba, zati bat zertute, baie bastante osoik, gure aldekue. Eta ittuan auzen, kortan –guk “kortie” esaten dutsau, zueik “ittue” esango dutsezue–, eta hemetikaldeko kuartu txiki baten, korta txiki baten, auzen ez dakit biga bi ala idisko bat, ala idisko bi eta biga bat auzen. Harek zatittu in zittuen, apurtu guztiz. Eta ganauek auzen gure etxe aldea begire, horra horma begire egotie, kuartoiek handi, eta kuartoiek hemetikaldea jausi zien eta ganauok, behixok, geldittu zien bizirik kuartoi bittertietan. Eta esan dodana, ba, nik urten noan kanpoa, eta, mutikuen kontuek; oin koiñetue dana, ba, hortxe, beziñue, bestaldeko beziñue, eta aiñeketan hara zerien, eta, banoie, eta, han be, oin kurtzie dauen lekuen beste bonba-zulo haundi bat. Aldemenetik pasaute juen nintzen aurrea eta hango aittejaune –guk "aittitte" esaten dutsagu, aittejaune– honako lekutik kalaberie kendu eta arbolapeien auen hildde. Aguro etxea ostea, eta, amai esaten: "Ama, Goikolako aittejaune hildde dau". "Nun?" eta
"Urlixe lekutan", "Bale". Eta gure osaba, aitten anaie, juen zan horra. Gregorio euken izena horrek, eta:
"Gregorio, Gregorio!" ta "Hemen nak! Hemen nak! Kenduizek honexek atzeka… –argixe ikusten ei eban handi atzekalde partea eta– kenduizek honeik harrixok eta urtengo joat kanpoa". Harri batzuk kendu eta handixi azpitti urten eban, sats-pilo azpitti, eskiñati, kanpora, eta bizi zan urtietan.
-Bestia, berriz, beste aittajuna, garbittuta.
-Bai. Ez zan geldittu hemetiko horma bazterrik metro ta erdiko alturan be ez, ez zan gelditu etxeko horma bazterrik.
-Bete-betien harrapau eban orduen.
-Bete-betien harrapau eban hondie.

Egilea(k): Julen Arriolabengoa Unzueta