Primo de Riveraren garaitik Errepublikara
Deskarga:
Bideo hau erabili nahi baduzu, jarri gurekin harremanetan eta kalitate onean bidaliko dizugu. Ez ahaztu mezuan ATS-007-024 kodeko bideoa nahi duzula aipatzea: ahotsak@ahotsak.eus
- Proiektua: Euskal Herriko Ahotsak
- Elkarrizketatzailea(k): Miren Artetxe
- Data: 2010(e)ko uztailaren 30a
- Iraupena: 0:05:58
- Erref: ATS-007/024
- Kodifikatzailea: Maialen Begiristain Grado
- Gaia(k): Politika » Jarrera politikoak » Errepublikanoak , Politika » Gerra aurrea » 1931-1936: II. Errepublika , Politika » Gerra aurrea » 1923-1931: Primo de Rivera
Transkripzioa
- Ta, goguan dezu, Primo de Riveran garaitik Errepublikara nola pasa zan?
- Bai, jaune, ta ondo akordatzen, gaiñea!
- “¡El trenta y dos!”
- Bai! “¡El año treinta y uno!”
- “El treinta y uno”.
- El año treinta y uno, y el veintiocho y eso”, Primo de Rivera.
- Ta nola kanbiatu zan asuntua?
- “Si sabrían los curas y frailes, la paliza que van a llevar, iría el coro cantando: ¡libertad libertad libertad!”. “Eso y: ¡Viva la República!” Joder hi! Jode, attona joder hi monarkiko, hoik monarkikok? Joe! “¡Me cago en la leche! ¡Viva la República!”.
- Hoi zeiñek esaten zun? Kanpotik etorritakok?
- Ta gu re bai! Hoi seitun ikasi zan! Arko bat izen han Alsasun! Akullu! Akullu esaten diogu, Goikoetxea. Joe han, bueno indarrak ordun, sasoi [...] Gio, dotrina ikasteak, han, berriz, Don Marino, Don Marino. “Me cago en diez”. Hi torri hona, torri, torri, torri paren, hi paren torri.
- Ta ordun zuek eskolan gauzek kanbiatu ingo zien, ezta?
- Ordun, Don Sandalio Moreno. “Era de Bilbao, era bilbaíno y estaba casado con una de Alsasua, y” eskola partikularia ematen [diu] orduen. Harrekin, erderaz. Bi neskak, mikelete... sargento mikelete Otzartekoek alkar ibili zien gurekin eskolan. Han, partikular. Bai! Ikasi ta,... Gio, hortikan, Otzarteti a Eibar etorri zen aite, sargento de miqueletes. Ta bat, neska bat, andereño `[in zen], erderaz ondo hitz eiten dik eta. Ta bestia telefonista. Ordun, forua, Gipuzkoako forua, diputazioak, e? “Aquel aprendió, aquello, telefonista, entonces era de la diputación”.
- Ta Errepublika etorri zanian “crucifijo” guztik ta dana kenduko zian, ezta?
- Bueno! Hoixe, dana, dana! Jolin, ordun, bueno, bueno… “Viva la República”.
- Kanpotik etorri zian errepublikanok? O herrikok zien?
- Bai. Ya bazeo, ya ba ya hemen ya jarri zen ya. Lehenbiziki, republikan Españan, Eibar in zan ordun. “En Eibar, el trece de abril. El catorce, oficialmente ya toda España ya. Barcelona y Madrid y todo ya. Pero, en Eibar el trece”.
- Ta zuek jakin zenduen notiziya?
- Dana! Hoi bueno, korritu? Bueno! Komunistak batzuk eta bestiak ta ba! Hoixe dana be aldeko korritu, be aldekuek!
- Bai ba, be aldekook!
- Altsasun bazeuden ya komunistak eta?
- Ez [...] Ta geo, ordun trenak ibiltzen. Ordun Alsasun trena guzik gelditzen dien han. Ordun, baporrak, “este... vasco, este... vapores…”
- Lurruna.
- Urruna, urru. Ez, nola?
- Barku.
- “Tiene otro nombre”. Larruña.
- Lurruna, lurrunezko trena.
- Bai, bai. Han kanbiatzen di dana, ta Indalecio Prieto, ordun. Joee..! a ze nausi, ta “ferroviario”k danak sozialista. Han Alsasun dena sozialistak –komunista batzuk bai, baiño–“socialistas o monárquicos” [izaten]. Bueno!
- Karlistak?
- “Bueno, ¡a ver! Don Indalecio, a ver éste se acuerda de los ferroviarios”, jornal eskasa ta [jornal...] “Cuando, ¿sabes lo que le había, contestó? Cuando dice: tened en cuenta, que el duro ferroviario vale seis pesetas, entonces eh. ¿Por qué y? Lo que robáis, ¡no te jode!”.
- Hoi Indalecio Prietok erantzun zion?
-“¡Menudo bicho era! ¡Menudo listo aquel! A los que [vienen] al tren a saludarle en el tren. Jo, ¿ya sabes tú? Las locomotoras, las grandes esas, venían las pasamontañas esas, con el tren, el internacional. Jode venían y, con banderas republicanas y, las locomotoras con banderas republicanas ¡jode!”
- Ta garai hartan Altsasun, zian, sozialistak edo monarkikok? Nazionalistaik-eta ez zan [etzan] ordun?
- Naturalistak!?
- Nazionalistak.
- Oso gutxi. Ta oain´e bai, ta oain´e bai oso gutxi. Alsasun sozialistak eta hoi, republikano ta, [...] elizakoak, elizekuek danak.
- Eta diferentzia sumatzen zan? Betiko Altsasuko jendia igual, zala monarkikogua ta kanpotik etorritako langille ferrobiariok sozialistagok?
- Bai, hoi dana jode. Bai, gio, Franco [...] garbitasun ederra eman dizkan.
- Hoi, hoi galdetu behar nizun. Errepublika garaitik gerra hasi zanea, denboa gutxi pasa zan, ezta?
- Bost urte, bost urte. Holako bai, “el tre… el dieciocho. El trece, el trenta y uno. La República, el trenta y uno, la República. Y el treinta y seis fue la, ya la…”
- Bazenekiten ya, entzuten zenduen gerra hasiko zala, o ematen zula…?
- Bai, “ya, ya había movimientos, mataron a Calvo Sotelo, que era…”
Egilea(k): Joxemi






Euskal Herriko Ahotsak proiektua babestu nahi?
Ahotsak diruz lagundu nahi baduzu, egin zure dohaintza txikia. Mila esker!