Leintz Gatzagako Sarrikorta baserrian jaioa; herrira eskolara

Transkripzioa

-Lelengotik, Juanita, zu noiz jaixotakua zara?
-Nik ein dittut setenta y siete.
-Gatzan bertan, herrixan.
-Bai, jaixota basarrixan.
-Basarrixan?
-Basarrixan, basarrixan.
-Baiña zer zeuan, herrixan bertan?
-Herrixan, baiña basarrixetan, basarrixak dauz han. Bestela herrixan, kalian figurau dana, baiña basarrixan jaixua.
-Eta inguru hari zela esaten jako, auzu horri edo?
-Auzue ez da. Basarrixa bakarrik, Sarrikorta, baiña basarrixa bakarrik. Gero beste bat [Tranpena], beste bat [...], holan zabalduta. Beste herrixa Gatza, kalia.
-Orduan basarrixan jaixotakua...
-Bai.
-Eta eskolara eta?
-Kalera. Etortzen nintzen behera, eskolara, herrira.
-Nun zeuan orduan eskolia?
-Ointxe dauen inguruen. Ointxe dauen, eleixaostien, hantxe. Hantxe auen lehen be.
-Eta goguan dakazu zenbat urtekin hasi ziñan eskolan?
-Ba nik gutxienez euko nittuen hamabi bat urte.
-Hasi ziñanian?
-Bai. Hamabi... Hamabi be ez naban eukiko baiña hamar bai. Lehen ez zan [...] hola faten. Haunditxuao faten zan; aizta bi, gu hamar bat urte bai.
-Orduan hamar urtekin eskolara. Eta zenbat urte egingo zenduzen han?
-Erdixetan fan be ez. Erdixetan fan be ez.
-Basarrixan lan asko?
-Klaro, amagaz eta holan; ta orduen ez zan faten eskolara, gutxi faten zan. Hamazortzigaz fan nintzen gaz fabrikara.
-Orduan hor bittartian?
-Bai, hortxe bittartian. Hamazortzi urte arte..., ibiliko nintzen hamaxei urte arte. Hamazortzi arte holako herrixetan ez zan egoten zeaik, eskolaik. Hamaxei urte. Xei urte ifiñizu. Xei urte, "lo único".
-Eta zelan gogoratzen dozu maistrua-edo, zer zekazuen, maistria-edo?
-Maistria... nik horixe, izena ez dakit zela euko eban. Hainbeste kanbixau zan.
-Asko kanbixatzen zien?
-Bai. Ez dakit. Zela esango dotsut ba.
-Eta zer zien, kanpotarrak ala bertakuak?
-Ez, bertakuak ez, etorri eitten zien. Maria, nik ez dakit zelan, [...], fijo ezin neiketzu esan.
-Orduan kanpotik etortzen zien, eta klasiak eta ze izaten zien, euskeraz, erderaz?
-Euskera, erderaz. Orduen euskeraik ez auen. Erderaz. Eta erdixetan ez gintzen etorten; batien ganau zain, bestien ardi zain, ez gintzen etorten, eta ezebez.
-Eta orduan erderaz zelan konpontzen ziñazien? Ordurako ya bazekizuen...?
-Ba nik ez dakit; erderaz be ez geuen eingo, erderaz ez geuen ikesi-ta. Euskeraz eingo zan igual eskolia, e, baiña nik fanda daukat horrek gauzok. Euskeraz eingo zan, ze erderaz ez geuen ikasi-tta, erderaz zelan ez zan etxian be eitten eta iñun be ez zan erderaz eitten, ikesi be ez geuen eiñ-eta. [...] ikesi be ez.

Egilea(k): Juan Martin Elexpuru (Badihardugu Euskara Elkartea)