Izebaren etxean gaztelaniarik ez

Transkripzioa

- Eta, izeba hori, denda iriki zuna, oso euskaltzalea zan, ez?
- Oso euskaltzalea, bai. Batez ere ezkondu zan gizon batekin hura zan oso-oso-oso euskalduna ta, gaiñea, inplikatua. Nik uste det Sabino Aranakin ezauna zan. Ni ari naiz iten oso atzera, e? Zeatikan hoiek zian, nahiko adiñekuak zian hoiek guziak. Nere aitona edadekin ezkondu zan eta nere amona gazteagoa zan. Eta, orduan, haiek gelditu zian oso adiñekoak. Eta gizon hura zan oso-oso-oso… oso euskalduna, bihotzez, buruz, politikaz… dana, dana. Sartuta zegon, bai.
- Eta zuk ez zendun ezagutuko.
- Ez, hura ez nuen ezautu.
- Lehen esan dezu, hogei urte zenitunean zuk…
- Nere izeba horrek… hil zan larogeita… larogeita hamarrekin hil zan. Eta bea alarguna zan gizonangatik. Harrengatik. Eta hura zan oso-oso-oso. Gehien… zegatikan nere… hamen familia, bestela, nere aitona-ta ez zan oso… pues nola esaten zan… “un poco prudencia”, “todo con prudencia”, baiño bestia ez.
- Bestia euskeraz ta euskeraz.
- Euskeraz ta, gaiñea, oso-oso-oso…
- Eta etxian, orduan, ze esaten zun?
- Ba, euskeraz egin bihar zala. Osea, izeba honek esan zuen: “Etxe hontan euskeraz”. Eta gero, frantsesa ikasi genuenean, esaten zuen: “Erdera, mesedez, kanpoan. Hori [ordoi] besterik ez da. Ordoia besteik ez da. Eta, etxe hontan , nahi badezute, frantsesez. Nik ez det ulertuko, baiño nahi badezute frantsesez. Bestela, euskeraz”. Ez ziguten uzten.
- Eta hori gogorra izango zan zuentzat.
- Oso gogorra. Oso gogorra. Gaiñez, “Esta vieja —esaten [nun],—esta vieja”. Gero konturatzen zea. Eta, gaiñea, esaten zigun gauz bat, gero nik askotan esan det hemen: “Pentsa zazute pixka bat, e? Baiñon etorriko da denbora bat ordaindu in biharko dezutela euskeraz ikasteko”. Hori esaten zun… baiñon egunero!
- Eta zuek siñistu ez.
- Nola siñistuko genun?

Egilea(k): Aintzane Agirrebeña (Badihardugu Euskara Elkartea)