Ahizpetako bat zigortua, batzokian ibiltzeagatik

Transkripzioa

- Ez dakit zu batzokixan edo…
- Batzokixan? Nere aiztak kastigauta izan zian, batzokixan topau zebelako listia. “Algo... Afiliadas y una de ellas una de las principales”, Rosario. Haura egon zan gero kastigauta gerra denporan uniformiak-eta garbitzen, soldauenak. Kastigauta. Han, Angiozar bidian ipini… zeuan deposito bat eta […]. Haura gaixotu hantxe in zan, e! Neretako nere aiztia hantxe gaixotu zan. Etortzen zan zorriz jositta, zikinkerixia… bueno, jateko gogorik be ez zeban eukitzen. Hori uff…! Haura izan zan tristia e! gerra aurretik, hori gerria hasi zanerako.
- Gerria e… gerria hasi aurretik, za akordatzen za Republikia etorri zanekua?
- Haura ez naiz ondo gogoratzen, harekin ez naiz gogoratzen.
- Umia izango ziñan.
- Umia izango nintzan, klaro.
- Baiña batzokira jungo ziñan zu be?
- Honbre, klaro, jaixak zeren guztian. Baiña nere aiztak zeren listan, “como directiva o lo que sea”, bai. Eta zaharrena horretxeatik izan zan kastigadia, oso kastigadia. Etorri zian etxera reketiak Franzia… Naparruatik etorritta zeren. Gero oso lagun ein zan bat etxekua, oso etxeko, ta gero gaiñera etxian egon zan, aiztianian, habitaziñua hartu eta hantxe egon zan. Reyes Roco, bai. Harek etortzen zien eta kendu zoskuen orduan zeren elementu danak: “máquina de escribir, televisión”… telebisiñoik ez zeukoun, radixua, eta dauzkagun danak. Eta aitta urten zan eskillaretara eta esan zotsen: “les advierto a ustedes que esos elementos que llevan ustedes no son de mis hijas eh, son míos eh. Se llevan ustedes...”. Eta gero hemen egon zan comandante Liso, comandante Liso, puff... gaiztuaua! Baiña akordau zanian aitta juzgauan zeuala, jun zan juzgaura eta esan zotsan: “Antonio, baje usted allí”. Monzongo etxian laga zittuen traste danak harrapautakuak, eta “Pase usted allí y elija el que quiera”. “No. Si me devuelve usted lo mío sí, pero los otros tienen su amo, así que yo no quiero nada”. Eta ezebe barik geldittu giñan. Baiña aittak adbertiduta e, eruaten zebena ez zala alabena, berana zala. Baiña hala ta guzti be eruan in zeben.
- Eta gero berriz bueltan ekarri zeban ala ez?
- Bapez! Bapez gero. Ezebe barik. Eta, gaiñera, ipiñi zoskun kuotia. Zela ipintzen zeben? “Donativo”. Donatibo moduan, eta multia zan e!
- Klaro…
- Baiña “un donativo”.
- “Para el patrimonio nacional” edo, ez?
- “Para el patrimonio nacional”, klaro, “donativo”. Aittak esan zeban: “
Donativo? kastigauta gare pagatzen eta donativo?”. Bai, bai.
- Zure aiztak ze zian Emakumetakuak?
- Bi zaharrenak bai.
- Emakume Abertzale Batzakuak?
- Bai, hori da. Ta bat zeuan juntan, gaiñera, haura, kastigauta izan dana. Bueno, baiña oso kastigauta egon zan e! Etxetik be ez zeban urtetzen koittauak bildurrakin. Gaiñera, esan zoskuen denunziau zoskuela etxekuak, e. Familixakuak denunziau [zebela], zeaittik eze… bueno, harrapau in zittuen papelak aiuntamentu… zerian, batzokixan, sartu zienian hartu in zittuen papelak, bai, baiña gehixenak be etxeko familixakuak denunziau zebela.

Egilea(k): Irene Ramos Alfaro (Ipintza institutua)