Dukeena baserria erre zenean

Transkripzioa

-Norbaittek esan dost hau etxe hau erre in zala edo.
-Bai.
-Ze pasau zan ba hor, jakin baleke?
-Ba hemen ba aazen alde bixetakuek, ta nere aittegiñarreba zan nazionalistie. Eta hemen auzuen aazen karlistak.
-Karlistak?
-Bai. Eta ba, klaro, zerien, hau, ba, danau barri indda dau, lehen geuken hortik holako ate txikitxo bat, bedarrak-eta kamarara sartzeko. Hor kamarie daukou eta kamarara sartzeko. Ta hemen, hor auzuen bertan, eta betik hemen egoten zan, egixa da, solterue zan, mutilzaharra zan, eta betik etxien, hemetik urten be ez eben itten, hementxe egoten zan. Ta beste bat, ha zertxuaue zan, hortxe bertakue ha be, ta hor Zabolan euken horreik, eukein horrek mutilzaharrok hor […] zerien, gure etxe onduen, honen baserrixorren zerien, dako holako aparkamentu txikitxo bat dau aparte, baiñe ya horrek hartute dauko beorrendako. Ta hor euen tabernie lehen. Ta hor itxurie bete-bete ein zien, ta karlistak, ba zelan aitte nazionalistie zan, ba aittei kamarara bota utsien zera, sue.
-Sua?
-Bai.
-Bedar kamarara?
-Bedar kamarara. Bai. Ta nik ondion ez neuen ezauketan ez nere gizona eta ez iñobez, e? Ez neuen ezauketan hemen. Itxurie horreik mutilzaharrok bete-bete in zienien, ba horreik emun utsien sue.
-Orduen, hori gerra aurretiko kontua da? Edo gerraostekua?
-Ba gerraostekua. Bai, bai, gerraostekua zan hori.
-Zu ondiok ezkondu barik.
-Bai, bai, ni ez nitzen orduen hemen. Ta gero ba erre in jatien, bastante, gaiñera. Ta euen itxurie neskazahartxon bat solterie, baiñe ba izin zan buruz be holan apur bat zera, baiñe bihergiñe, e? Nik entzunda eurei, oso bihergiñe. Eta ba esaten ei euen: "useiña, useiña, useiña", ta, klaro, gasoliñiaz zela emun utsien /emuntsien/ sue, gasoliñie zeratik sartute, "useiña" eta "useiña" neskiorrek esaten. Ta fijau zielako... Etxien behixek be bi-edo erre in jatien. Nire aitte zana…
-Kamaria ze eguen, ittuiaren gaiñien?
-Bai, eztakit zera, behixek azpixen ta… Nire aitte zanak, akordaten naz hori, aitte zana etorri zan hona, sue ikusi euenien, ba, lagunketan, itxungitten. Guk ez geuken orduen amistadeik, baiñe sue egoten zan leku batera, ba, jentie pillatu itten da. Eta aitte etorri zan. Eta zelan –hari entzunda dauket nik– zelan hemen atara tarrasien, behi itzela ei zan, narrue kendu utsiela kanpuen, hortxe, bai. Hau birritten be bai, baste behin be zelan zan hau […] ? birritten dau hau suak hartute hau, etxe hau. Ta horri mutilzahar horri, gero hona etorri nitzanien, nire gizonak-eta sarri esaten utsien: "Bai, zueik guri sue emun oskuezuenien be..." ta "ee.. ni ez nitzuan izen, ni ez nitzuan izen" ta "zu be sozio izengo zintzen", ta esaten utsien eta betik, eta bera ez, ta bera ez, ta... Ta ha zan gixajo bat emuten auen, baiñe ba… ardauek eitten dittuen gauzak, edo nik ez dakit ba zer izengo zan.
-Bai, baiña puñetia zelako zera, ezta?
-Ba honbre! Behixek bi edo hiru erre jatien.
-Bai. Baiña pertsonak erre ezkio?
-Ba justo-justuen salbau zien eurak, e? Nik aittegiñarribai eta gizonai berai be entzunde dauket hori.

Egilea(k): Kepa Elortza