Eskolan mojekin eta La Sallen ibilia

Transkripzioa

-Eta eskolara?
-Bueno, ni akordatzen naizena da txikittan monjetan egon giñala lehenbiziko, ez naiz akordatzen, etorrita derrepente hasi giñan-edo. Baiña monjetan egon giñala bai, eta Sor Maxima zala gure monja. Oindik bizi da gaiñea sor Maxima. Harekin gooratzen naiz Mixerikordira nola juten giñan eta nola eskolan egoten giñan. Lehenbiziko urtiak han pasau giñuzen. Mixerikordiyan, monjetan. Orduan eskola nazionala zan hemen eta monjak. Monjak neskana bakarrik zan baiña txikiyak mutill eta neska juten giñan. Baiña aparte, mutillak mutillakin eta neskak neskakin.
-Eta maestrak monjak?
-Monjak.
-Hemengoak ala kanpokoak?
-Bueno, euskeraz bazekien Sor Maximak behintzat; bestiak, Sor Carmenek ez zekin, oindik bizi da hura’re, baiña ez. Sor Maximak bai, euskeraz eiten zigun. Txikittan, e, han monjetan. Eta gero hemen hasi giñan zazpi urtekin, milla beratzirehun eta berrogeta hamarrian, eta urte hoixe izan zan La Salletarrak Zestuara etorri zien urtia. Hermanos de Lasalle, milla beratzirehun eta berrogeta hamarrian, eta zazpi urtekin hoiekin hasi nintzan hemen San Jose ikastetxian. Hiru gela zittun eta hiru hermano etorri zien milla beratzirehun eta berrogeta hamarrian.
-Nungoak ziren hoiek, kanpotarrak?
-Ez. Bi behintzat bai, zuzendaiya Eusebio, Hermano Eusebio Urbistondo, Atzerrekakua zan; bestia Hermano Luis ez naiz akordatzen nungua zan, geroztikan gaiñea ez det jakin nungua zan, eta bestia Hermano Ignacio, hau Iurrekua zan, bizkaitarra. Hiru hoiek etorri zien. Eta hamalau urte arte ba San Jose ikastetxian.
-Eta hemen danak mutillak?
-Hemen mutillak bakarrikan. Neskak Mixerikordian.
-Eta zer ikasten zenuten?
-Orduan ematen zan ba beste geroztik beti eman izan dianak, Matematika, Relijiua, Geometria, Historia, Historia Relijiosua. Baiña gero puntuatzen zunak Matematika, Geometria ta hoiek. Este, Erlijiyua, eta dozenerdi bat gauza.
-Eta euskeraz ala erderaz?
-Erderaz. Klaro. Eskolan-eta euskeraz eitten gendun, euskaldunak zian-ta. Guk euskal girua bizi izan gendun, baiña.
-Lagun artean euskeraz egiten zenuten?
-Dana euskeraz. Hemen ez zan erdaldunik orduan.
-Debekurik eta ez zenuten euskeraz egiteagatik.
-Ez. Eskola erderaz ematen zan baiña guk errekreoan-ta euskeraz eitten gendun. Eta gerora urte bat, nik hamabi urte, hamahiru urte, askotan kontau det eta, berriz’e kontau eingo det eta, batzuk akordatze’ia, izan zan hermano bat, bizarduna, Hermano Manuel, eta harek tartetan euskeraz erakusten saiau zan. Ni lehenbiziko aditzak Nor, Nori eta Norentzat-eta, ze haiek, zerbait ematen zigun, baiña haiek aparte. Berak ba ematen ziun baiña oso gutxi; eta gaiñea hola bi hillabete, hillabete bat edo nik ez dait, berak bakaziotan etortzen zanian. Hermano zahar bat zan, bizar zuri batekin. Hermano Manuel. Baiña ez, euskeraik guk ez genun ikasi, eskolan ez genun euskeraik ikasi.

Egilea(k): Juan Martin Elexpuru (Badihardugu Euskara Elkartea)