Etxean erditzen, medikuarekin

Transkripzioa

-Eta etxian, e... umia eukitzia zan normalena, orduan, hasieran, eta norbait etortzen zan? Komadronan bat o… laguntzera?
-Klaro, meikua!
-Medikua?
-Bai.
-Eta komadrona ere bai, ala... ?
-Ez, meikua. Bai.
-Alba: Almandoz.
-Almandoz medikua?
-Medikua, bai.
-Eta nola abixatzen zitzaiyon medikuari?
-Telefonotikan. Guk ez gendun /ezkendun/, baiño hor, etxe hortan zan, etxe, hortxen… ordun, telefonua.
-Alaba: Zaldi gaiñian etortzen zan.
-Geo, gero jarri gendun guk ere, baiño lenbiziko hortxe zan telefonua.
-Eta nola, nundik etortzen zan medikua, Almanoz?
-Martutenetik. Martutene.
-Nola?
-Kotxiakin.
-Eta zaldiyan...
-Ez, tasis, tasisian.
-Eta zaldiyan ez zan...? Zaldiyan?
-Ez, ez, zaldiyan lenokuak izango zian, horrengana, “donde mi marido”, ne gizonangana ta arrebana-ta zaldiz, Altzatik.
-Altzatik?
-Bai. Eta zaldiya uzten zun /uztentzun/ tokiyan, bate lotu gabe eta hantxe eoten omen zan /omentzan/ zaldiya.
-A, bai?
-Bai. Ta bate bat arrimatu da /arrimaua/: “Zaldiya, hoi libre zeok”. Jakin ez harek, zaldiya libre. “Ta alde ingo dik ba honek!”. Eta lokarriya o soka o ba omen zekan, eta arbolan bati lotzen eo zerbait hasi omen zan /omentzan/, eta han hastea zijoala etorri omen zitzaiyon zakurra! Zakurra´re berekin euki.
-Medikuak?
-Bai ba! Ta zaldiya haren kontu, zakurra! Ta bestiak jakin ez.
-Orduan zaldi azkarra, eta gaiñera, zakurra zaindari.
-Zakurra, bai. Holaxen.
-Eta lengo medikuak, eee… Hor, lengo... etxian haurra eukitzeko-ta, zertan, nola laguntzen zuten?
-Nola laundu?
-Bai, ze, ze in bihar da umia eukitzeko etxian? Ze jartzen zan? Ura...
-Geo, izan ta /da/ geo, uretan garbitu! Urakin.
-Eta aurretik, ezer ez?
-Ez.
-Indarra in ta /da/...
-Indarra in ta /da/ “ya está”! Parto ona izan ezkero, normala. Nik ondo, Jainkoai eskerrak, denak ondo izandu itut, bai.
-Eta medikuak ze iten zun?
-Haurra…
-Zilbor-hestia…
-Hestia lotu ta...
-Lotu...
-Bai ba, ta txukundu ta garbitu ta... dena.
-Eta haurrai ze iten zitzaiyon ondo etorri...
-Garbitu, eta geo jantzi.
-Alaba: Bildu, beruan…
-Beruan, toallan o lenbizi bildu, ta geo garbitu.
-Eta garbitu, ur epelakin?
-Ur epelakin geo poliki garbitu eta... jantzi. Nik neonek ez det in. Nei bestiak in diate.
-Alaba: Komadronak.
-Bueno, komadrona... Luisa zitten hemengo komadrona. Hor bizi zan emakume... oso salada. Gaixua hil zan /hiltzan/. Etxe hortan.
-Alaba: bizilaguna.
-Eta ze...
-Hua etxeko bezela ibiltzen zan.
-A, eta etortzen zan laguntzera...
-Bai. Ta batzan launtzea etortzen zan ta geo holako laneta´re bai. Harek, harek in zizkian denak.
-Eta orduan umia ikusteko ondo… itsua dan, ez dan… eta iten zan zerbait? Kandelarik jarri begi aurrian edo holako…?
-Ez, ez. Ez.
-Eta negar, negar itia umiak? Ipurdiyan jo eta holakorik?
-Ez, ez, ez. Berez…
-Medikuak ez zun… ez zitun iten proba batzuk ikusteko umia ondo zeon ala…?
-Ez, geroa hori.
-Geroa?
-Hoi geroa, jungo giñen nik uste det /ustet/, anbulatoiyoa o ez takit noa juten giñan.

Egilea(k): Idoia Etxeberria (Badihardugu Euskara Elkartea)