Gabonetako ospakizunak eta Erregenetako opariak

Transkripzioa

- Eta lehen gabonetan eta eguberritan izaten zen horrelako erregalorik? Zuen gazte-denboran…?
- Erregenetan. Erregenetan izaten zan. Nik ezautu diat hemen beti. Ezautu diat erregenetan.
- Eta nolakoak ziren erregenetako jaiak eta?
- Orduun, esaten dizut, ba, orduun´e zapatilla o zapatan batzuk falta baldin bazien eo holoko zea batzuk. Ez hola jostaillu eta holakook, e? Ez, beharrekook, norbeak behar zittun holako zea batzuk.
- Baiña lehen ere izaten zan oain bezela, ba, erregeak etorri behar dirala eta umeak ohera…
- Ohia sartu ta hoixe.
- Eta sinistuta?
- Seko sinistuta? Hoixe bai, sinistuta. Oaingok baiño denboa gehiotan. Ordun inuxentegoak giñuztean orduun; oain baiño inuxentegoak giñuztean. […] Oain leheno ikasten dittuk gauzak.
- Eta goizean jaiki…
- A, bai. Guk hemen… Gu hemen hamar senide hazi gaittuk eta danantzako zerbait. Festa izaten huan ordun´e, hoi dudaik be.
- Bai, ilusioa…
- Ilusiokin.
- Oain baiño gehio…
- Hoi seguru, hoi seguru.
- Erregenetan izaten zan?
- Erregenetan izaten zan. Oain eguarrittan ta urte zaharretan ta toki askotan itten [zan]. Ta hori oain´e guk etxe hontan, oain´e, erregetako ohitturea lehengoai eutsi eitten zioau. Oain illobai ta hoiei danai zeoze.
- Eta jairen bat egiten zan erregenetan? Erregaloak-eta jaso, baiña bazkarin bat o kantun bat o…?
- Bai, jai izeten hoan, ez hoan lanik eitten. Oain baiño gehio errespetzen zan, gaiñea, orduun. Jakiñe, ganadu-lana derrior ein beharra zenduken, baiño hua, normalen, jaieako, janak, behi-janak eta horik bezperatik gehientxonak behintzat einda, jaie beti gertatzen hoan arintxoogo, lanak-eta arintxoogo.
- Eta kantuan edo…?
- Ez, ez det izan nik kantuako zeaik ez det izan. Ta gue etxeen´e ez dek, ez dek…
- Eta erregenetan bazkaria… edo?
- Bai, bazkari espezialtxoa beti. Hori bai.
- Eta ze izaten zan edo…?
- Izaten huan bai gabonetan, bai urte zaharretan ta bai erregenetan, hoitan beti-beti zeoze he(g)azti o zeoze behintzat.
- Eta zer gehio? Beste zerbait jaten zan?
- Ba! Jan faltaik ez huan izaten. Konpota. Hoi egoarritako pestatan beti, hiruetan: gabonetan, urte berrittan ta erregenetan. Konpota beti eitten huan gue etxen.
- Ta intxaur-saltsa ta…?
- Ez diat, ez… Ez dek izan hemen ohitturaik. Oain, oain hemen gue gazteek eta hook sozidadetaa junda ta esaten die […]. Neonek ez diat jan, gaiñea, ez diat oandio jan. Ez.
- Orduan, konpota […]…?
- Bai, bai, bai, bai, gue etxen´e… Oain´e gustoa jaten diat nik jarri ezkeo.
- Eta gero hegaztin bat?
- Bai, hegaztie.
- Kapoia o oillaskoa…?
- Oillaskoa, oillarra, gabonetako oillarra. Gue amak ohitture haundie zian. Urte askotan jarriko zon, gaiñea, oillarra hil ta hua menestran.
- […]. Eta bakaillorik o izaten zan? Arraiñen bat?
- Bai, horiik izaten hittuan perie hola fuerte xamarra… oain´e hala izeten dek ta Ordizin izaten zan ordun ta Ordiziaa zan joera haundie. Ta, ordun, hautza jun ezkeo, ordun bakaillao, arraie ta antxoa o… hautza jun ezkeo beti.
- Eta, bestela, normalen, ze izaten zan?
- Ba, potajea.
- Potajea beti?
- Potajea. Guk beti. Ba(b)arruna beti. Urten aurreneti azkenea, oain ez diat jaten, oain ez diat…
- Orduan, asko jasotzen zan orduan?
- Bai, asko. Saillek eitten zien! Sail haundiik itten baitzien! Bai, bai, ordun potajea zan ta potajea gutxigo o allatzen ez baldin bazan, orduun lenteja o hola; garbantzue jaietan ta holako toki batzutan, zea espeziala baldin bazan, ordun garbantzuk.
- Garbantzurik-eta ez zan izango?
- Hemen ez. Ez, ez zan.
- Baiña ezautu bai, beti ezautu dezu?
- Jateko? Jateko bai.
- Eta lenteja?
- Lentejak´e bai. Horik nee akordu guzi-guzin beti izan dittuk. Beti izan die. Nun hartzen zien ta ez zien ez dauket ideaik!
- Ta arroza?
- Arroza´re bai beti izan da. Beti, beti.

Egilea(k): Aintzane Agirrebeña (Badihardugu Euskara Elkartea)