Aretxabaletako bainuetxeak

Transkripzioa

- Eta geo baiñoetxien ta be, gure amak esaten euen epokak, baiñoetxera beraniantiek etorten zienien, ta danak madrileñuek, esaten auan.
- Hemen baiñuetxia ta nun egon zan?
- Oin be, oin ez; baiña urte gutxi dala bota daue hori, e? Oin industrialdia ein daue, ez hemen bistan dauena, baizik ezkerretara hartu, oin bidegorrixa-ta hasten dan tokixen. Harek fabrikak ein dienak han, hantxe auen udaletxia, edo baiñuetxia.
- Eta kanpotik etortzen zan jente asko…
- Asko. Eta urte gutxi arte…, bueno, urte gutxi arte, urte asko dia ez datorrela. Ni ia neskatxue eindda e? Etorten zien, Burgaleseneko etxia, hor hirugarrengo pisuen euen pentsiño bat, bai holan, abadiek eta maistrak eta egoten zien lo ta bazkaitten ta holan, ta hara etorten zien andra-gizon batzuk, madrileñuak, holan ia zar-zar-zahartxuek, urtero-urtero, agostuen horraxe, baiñoetxien egondako jentia zalako denpora baten.
- Madrileko jente asko, diñozu?
- Eta jentia gero han eozen, baiñeratan-eta sartzen auenak jentia, etorten ziela kojo-ta, danak muletakin-eta holakotxiak, bai, eta amak esaten auen aide faten ziela osatuta jentia, e. Eta bat, gizonak eozen enplietan zienak udan, holan hartu horrek zerien, eta baiñeratan sartu ta zeatzeko. Ta bat badakitzu zein? Bizi ez da bizi, baiña haren billobak eta bai: honek Etxeberria, oin podologia badago ba hemen, horren aittajauna zan, horren aitten aitta bat, han baiñoetxien enpliauta euena horrek baiñeratan sartu eta holakuak eitteko.
- Lana be emungo zeuen herrixan… Behintzat tenporadaka, baiña langilleak.
- Bai. Eta hemen esaten da Portasol horri, baiña hori dator de "Puerta de Sol", madrileñuek ifiñi utsielako "Puerta de Sol". Handik horraiño fan pasiuen ta hola, eta madrileñuek "Puerta de Sol" ifiñi utsien, eta gaurko egunien be lehengo jentiek danok "Puerta Sol" esaten dou horri.
- Hemen kanpotarra jente asko. Herrixan eragiñik euki zeban?
- Segurutik ez, segurutik ez harek. Ez naz akordetan. Bueno, akordau. Igual entzunda egongo naz, baiña ez dakit hori. Eta gero beste baiñoetxe bat egon zan Santa Agedan, oin Aita Memi ta dagon lekuen. Eta han Canovas ta egon zien, Canovas hantxe hil euen. Eta horrek gauzak.
- Eta horrek kontuok zeiñek kontauta?
- Etxien. Eta Canovas eta horrek gauzok, niri ahaztu jat niri horrek izenok. Gu gaztiek gintzen, eta entzun bai, baiña gero itten dozu holan, eta ya ahaztu eitten da. Eta hemen mojen konbentue dagon lekuen be egon zan beste baiñoetxe bat. Baiña gure amak esaten euen bera ez zala akordetan horko zerakin, baiña horkuekin bai.
- Orduan be jente dotoria?
- Oso dotoria, danak soiñeko luzedunak eta, hamen berriz danak ba, herrixa txiki-txikiña zan. Neuk ezautu dot hori herrixoi, gure tiena, "calle" Otalora, hor bukatzen dan "calle" Otalora, e, Santutxoraiño, hor akabeten dan lekua, bat, bi, hiru, lau bost, sei… hasi plaza onduen eta geure tiena, akabeten zan. Hemendik eta Eroskira… Keba!, gutxiau, Kalebarrena; eta gero Kalegoixena akabeten zan, honek euki daue ba oingo farmazia honekuak hor lehen, hortxe akabeten zan herrixa. Eta Portasol ta be euen orduen urrin e? Amak-eta ez oskun ixten domeketan ta hara joaten, urrin dauelako. Eta zerien, hamen dauen tokixen, orduen marianistak zeen, gu txikiñak geitzenien, ta nazimentua ifintten auen, ta horrek ikeraitten dauenok. Eta goazan! Eta amakin ta joaten geitzen, holan bakarrik joateko urrin auelako.

Egilea(k): Juan Martin Elexpuru (Badihardugu Euskara Elkartea)