"Lan eta lan, emakumea Bergaran" liburuaren aurkezpena, larunbatean

2014ko ots. 24a, 17:47

"Lan eta lan, emakumea Bergaran". XX. mendearen lehen erdian Bergarako emakumearen bizimodua nolakoa zen aztertu dute Juan Martin Elexpuruk eta Idoia Etxeberriak. Duela ia bi urte hasi ziren azterlanarekin, Bergarako Udalaren I. Berdintasun planaren bitartez. 270 orriko liburu mardula aurkeztuko dute zapatuan, Bergarako udaletxeko pleno aretoan, 12:00etan. Eta liburuarekin batera, baita ordu erdiko ikus-entzunezkoa ere, izen berekoa. 

Ahotsak.com proiektuan jasotako testigantzak dira liburuaren bizkarrezurra. Bergaran emakume asko zeuden elkarrizketatuta, eta Badiharduguko kideek grabazio horien hustuketa egin zuten lehenengo. Emakume haiek lanarekin lotuta zer zioten begiratu, eta pasarte interesgarriak transkribatu. Ondoren, Bergarako beste bederatzi emakume elkarrizketatu zituzten. Lanarekin lotuta, haiek ere: maistra, kimikaria, administraria, enpresa kudeatzailea, jostuna, bordatzailea, dendaria, musikaria eta margolaria. Emakumeen bizipenetan oinarritutako liburua da, beraz. Hori bai, beste hainbat dokumentu, agiri eta liburu ere erabili dituzte, Bergarako artxibokoak bereziki, lana osatzeko. Eta argazkiek ere badute pisurik liburuan. Garrantzia handia eman diote horri, irakurgaiari irudia jartzea erakargarria ez ezik beharrezkoa ere badelako zenbaitetan. Emakume haiek zein izan ziren jakiteko. Sasoi bateko bizimodua irudikatzeko. 

60tik gora lagunen testigantzak datoz liburuan; gehienak emakumezkoak dira. Bi dira atal nagusiak: mende hasieran nesken ohiko ikasketak zein ziren aletzen da lehen zatian. Bigarrenean, berriz, Bergarako emakumeen lanbideen berri ematen da. Ehungintzako langileak, jostunak, zerbitzariak, erizainak, emaginak, maistrak, bulegariak, tabernariak, dendariak, baserritarrak... ogibide ugarirekin lotutako xehetasunak jaso dituzte. Liburuan badira beste atal batzuk ere: politika eta gerra, lana eta familia, lana eta aisia, erlijioa eta artea (antzerkia, musika, dantza...). 

Ikus-entzunezkoa liburuaren laburpen modukoa da. Bergarako lanbide nagusiei eta lan baldintzei buruzkoa. 30 minutuko iraupena du; hainbat emakumeren testigantzak jaso dituzte hor ere eta argazkiekin jantzi dute dokumentala. Haizea Odriak lagundu die zeregin horretan. Ikuspegi orokorra izateko oso baliagarria izan daiteke. Hona hemen ikus-entzunezkoaren aurrerapena:

Liburuan eta ikus-entzunezkoan parte hartu duten emakumeak aurkezpenera gonbidatu ditu Bergarako Udalak, eta haiei omenaldi txiki bat egiteko modua ere izango da. Lan eta lan ibili diren Bergarako emakume guztiei errekonozimendu xumea egiteko aukera. 

Liburua eta ikus-entzunezkoa plazaratzeaz gainera, argazki erakusketa ere antolatu du Bergarako Udalak, emakumeekin lotutakoa hori ere: Debagoieneko emakumeak gerra zibilean eta frankismoan. Aroztegin jarriko dute. Martxoaren 7an irekiko dute erakusketa, eta 24rarte egongo da zabalik. 

Argazkia: Escuela del Hogarreko ikasleak, josten ikasten, XX. mendearen hasieran. Bergarako Udal Artxiboa, L. M. Lonbide.